Miltz’ul yol toj qyol: Saqb’ech Pérez
Q’il tilb’ilal: Melissa Miranda
Kab’e nimaq tqan mank inxi’x chi q’on lekyi’n tpen tja Jasmin Tomas nojni tu’n txqan xoq’l. Qajbpelo, a tb’anil ab’q’i lu tel tel b’a’n twitz mank mo qa ok kywitzal b’a’nxi’x, qu’n aqe’ lob’j matxi’ tzaq’ xe’l saq q’an kyi’j qu’n kyjunalx in chi ku’tz tz’aq toj twi’ tqan, ex ate’ junjun majx in xi’ kawa’n kyib’ toj xoq’l na’mtoq kyb’aj lo’n tu’n jasmin ex kyu’n tja xjal.
Jun lajun tab’q’i Jasmin. Mi in b’inchan ilb’ilal. A nim taj, extzun tal b’o’tz ex mya’ nintzku’ twe’, a tu’n tjaw tyukcha’n tpatpat ttxu. Mi in xi’ tma’n ttxu te in jaw tyukch’an ex jum in xi’ loq’il toj k’a’yb’il loq’il txhleq’, tzeqb’aj, aq’unb’il te ja xnaq’tzb’il, mo qa junjuntil tsanjel naqx tu’n tex b’et tojile b’e te kojb’il te La Democracia. Aj tmiltz’uj chab’a in jax teb’eti’n witzb’e b’incha’n te ab’jja tu’mel toka’ tja ex in kub’ttxakb’an.
A tata, Marco Antonio tomás, ma b’ant lajuj ab’q’i txilen qu’n mixjun kanet jun taq’un ja tu’mel tu’n tkanb’anjun tpwaq tu’n kyk’a’chit tk’wal exqeju’ ja xjal. Atxi’xtzun anb’ilju’ kykub’len pa’n tja txjal tu’n oxe’ tzton wuqk’al laj tal ajlob’ ex jun nintapi xq’uqi’n te qijtl ex qonik’an.
Toj tnom te Malacatán. A te Jasmin in najan tuk’i’l kab’e titz’in ex ttxu. A tal b’o’tz ex a pi’x tuk’i’l a Justin. Te b’eljuj ab’q’i ex ma tz’ok q’o’n tkab’ tb’i “Toti”. A nim a tb’i tok Brandon ex aqetzun xjal chino chichiqe’ te, tu’n tpaj tb’aq’ twitz aj tjaw tze’n. Te o’lajuj ab’q’i, ate ku’xon lku tb’anilxi’x b’inchan jun ilb’ilal tu’n tzetz’ib’ atzun ja’lin mya’ tajxi’x te xnaq’tzb’il. Ma lo b’ant kab’e oxe’ xjaw tkejlen ttzaqpi’n ja xnaq’tzb’il. Mixjun ok toj toklen aju’ kub’sajil ok tu’n rosa Bámaca, a ttxu, jun qya tb’anil ex tze’tzj toj twitz, te junk’al o’laju ab’q’i.
A tenjil maj tik’ b’et Marco Antonio a txi’ toj tnom te Estado unidos, oxe’ xjawtoq tul itz’ji Brandon ex ok tka’yi’n jun majtil tel kab’e ab’q’i tej tul xon. Atzun tul xon ul itz’ji Jasmin toj ja xjal. Naq jte’x q’ij kub’ ten, naq oxe’ ab’q’i. mixti’ jun anb’il nab’ab’il te. O’kxte na’n tu’n a in tzaj tq’uma’n kye toj ka’y yolb’il.
A te paqanil, ma kub’ tch’inin b’is, naqtzun aju’ mixjun in el tnik’ Jasmin ti’j qu’n a toj twitz qa ate ttata jun xjalxi te La Democracia. Mixjun in el tnik’ ti’j se’n in kanb’eta qchwinqlal, se’n tilb’ilal tja ja in najana ex alquk’i’l atiya, se’n tilb’ila Nueva York, se’n ka’yin b’e ja tu’mel in b’eta tkyaqil q’ij. Naq in xi’ tximi’n. a chiju’ qa a ttata a taq’un ka’yil wakx. Atzunte Toti in el ch’intil te tnik’, a chiju’ qa a ttata a taq’un yatz’ol ta’l kyim wakx. Atzuntil te Rosa in xi’ tq’uma’n kye qa a taq’un kytata aju’ toj jun ninja ja atqe wakx.
Aqe’oxe k’wal in xi kyximi’n qa ate tnom te Estados Unidos Junxi’til kyse’n te Malacatán. Kyse’n tqal q’ij, naqx jun techlal, ate’ txixi in kub’ saqhe’wex a “qtxu a’ q’an qtx’ilin”, chite Toti. Tu’ntzun tel junx a qe’ ja nimaq, te oxe kol, nimaq qe’ kye twitz kyja. Tkyaqilx in tq’uma’ naqx in xi’ txima’n kyse’n in tzaj tq’uman ttata te ex a in ok kyka’yi’n toj ka’yb’iltuk’i’l jte’ ilb’ila te Marco Antonio wa’l twi’ saqche’w.
Tu’nju tb’anil ilb’ilal in xi’ kyxima’n, aqe’ kab’e itz’inb’aj in kyq’uma’n qa ate tzalu twitzPaxil, tzaqpi’nqe’ kye twitz Estados Unidos. Ate tzalu chichiju,in b’ant kyex b’etil, tu’n kyxi’ kyja kywitze’n kyja kykyan ex kywitze’n, tu’nkyex b’et ti’j tpatpat tnana, ex mix in b’aj kyk’u’j. “ate txixi mlay tu’n kyten kalu’n”,chite Toti ex Jasmin in tzaj ttz’aqtza’n.
Mix al junkye at toj txim tu’n tkyej kytzaqpi’n kuja, aqe’ oxe kywakyix, wajxaq kytx’yan, aqe tal kytze te mank, te ojexlimonch, ni yate tu’n tkye kytzaqp’nkutxu tu’n kyxi’ toj tnom te Estados Unidos.
Mya’xi’x toj jun ax ta’ txim Brandon. Ex tzyul b’ander toj ja xnaq’tzb’il ex q’i’ntoq tkab’ kol tu’n te tkab’ tnej xnaq’tzb’il, naqtzun aju ma lo b’ant kab’ oxe xjaw mya tajxi’xtil tu’n txi toj xnaq’tzb’il qu’n mya taj te xnaq’tzb’i toj paqanil kub’ni q’o’n tu’n tpaj yab’il coronavirus. Atzun ja’lin in tq’uma’n tu’n toj ju xnaq’tzb’il te xpo’tzil.
Te Jasmin ex Justin ateqe toj tjwe’yi’n kol ex tkab’ kol te tnejil tnej xnaq’tzb’il. A te txin atxim tu’n tok te ajq’anil atzun te q’a tu’n tok te b’inchal xkotz mo qa tu’n taq’unan kyxol txkup kse’n te ttata. Nim taj ti’j ka’y Animal Planet. A ka’y toj ka’yb’il mojx in ka’yin ti’j aj tb’aj b’ant taq’un in xi’ tq’o’n Rosa.
Ate k’wal, ex Jasmin mixjun in kanin anb’il tu0n kyb’j saqchan. Qa mya tu’n kyka’yin kyi’joxe ka’yb’il, ate’ txkup, moqa tpatpat tnana, mo qa twi’ pe’n jatu’mel at tqan lob’aj te mank ex kyja kyb’esin qu’n kykyanqe’x, moqa kyi’j kyixh in chi kub’ tch’iysa’n Rosa koj kaje tx’ajb’il tzaj tq’u’ma’n Marco tu’n tkub’ b’inchet. A te Jasmin in tq’uma’n qa inxi’x tzalaj.
Kuajloqchaq in tzaj tsama’nte Marco Antonio kypwaq. Ch’i’n in tzaj tq’o’n te Rosa a tzun ch’intil te ttata, tlib’ Rosa, qu’n a in xi’ ka’yinte b’inchbil ja. Ate twi’ tk’u’j xjal in kanb’et toj tnom te Nueva York, aqe jun ja xjal lu ma chi aq’b’antil kyja. A ojtxi’ kyja te kab’e kol ma b’ant te jun ninja, ex jun nin tjpel atzun twitz tx’otx’ tkub’ pis xhtiljne ex in jaw txjet lajuj maj toj jun q’ij tu’ntpaj kyqanb’en tx’yan aj kokx b’ajnitojxoq’l mo qa a tqnb’en tpatpat Rosa ex tu’n tpaj qman jab’al in kub’ te qale.
Mi in b’ajte rosa tk’u’j ti’j pwaq. In wan aj ttzaj wo’yaj ti’jexin kub’ kyxhe moin kub’ wtan aj tmante twan. A te tb’isju a jtoj tzul Marco qu’n ma b’et q’ij. Nim in bpisin ti’j. Jasmin in xi’x b’isin ti’jttata, naqtzun aju inqe tk’u’j aj ttzaj tq’u’ma’n kye qa ilti’j ok kymiltz’ujil toj ttanom te twitz paxil ex aj tkub’ tximi’n jun aj tul nti’ tpakb’al.
“a in tzaj tq’uma’n qa aj tul, naq jum aj tul”, in tla’jin Jasmin. Qajpelo a q’ij lu oklo kye’l tka’yi’n aj tul kanin tjaq’ tze te lob’j mank toj tnejil maj toj lajuj ab’q’i, ok k’okyil tchle’n xjal mo icchan a toj tzqi’n naq toj yol ka’yb’il
